حمل و انتقال بچه ماهیان به حوضچه هایپرورش

مرحله اول در پرورش ماهی تهیه و انتقال بچه ماهی های خریداری شده با حداقل تلفات به کارگاه پرورشی است. ازآنجا که بچه ماهی ها در این مرحله بسیار حساس و ضربه پذیرند و هر گونه عامل نامساعد می تواند موجبات تلفات و آسیب رسانی به آنها را فراهم آورد. در گام اول باید سعی کرد که بچه ماهیان مورد نیاز از کارگاهی تهیه شدند که گواهی بهداشت داشته باشد و سلامت بچه ماهیان را تضمین کند.

تنظیم دما و پی اچ نیز در موقع حمل و نقل مهم بوده و لازم است بین آب مخزن های حمل ونقل و آب استخر شرایط دما و پی اچ مشابه باشد،بدین منظور آب استخر را به کمک یک شلنگ به قطر5 سانتی متر وارد مخازن فایبرگلاس کرده و به کمک این لوله ماهیان را  به درون مخازن حمل سیفون می کنند. نکته قابل توجه در این مورد این است که حدالمقدور بچه ماهیان را از نزدیک ترین محل تکثیر خریداری شود.

به دو روش می توان بچه ماهیان را از محل فروش تا کارگاه حمل کرد:

1- حمل با کیسه نایلونی: برای این منظور از کیسه های نایلونی چند لایه استفاده می شود،بدین ترتیب که ابتدا یک چهارم کیسه را از آب استخر حاوی بچه ماهی ها پر می کنیم سپس به نسبت 10تا20 کیلو گرم در متر مکعب درون کیسه ها بچه مای پر می کنیم(هر کیسه به ظرفیت 20لیتر در نظر گرفته می شود)بعد از خالی کردن هوای موجود در کیسه نایلونی این فضا را توسط اکسیژن پر می کنیم سپس در آن را می بندیم.کیسه های آماده شده را میتوان درون کارتن قرار داد یا به همین صورت حمل شوند.

پس از حمل کیسه های حاوی بچه ماهیان به محل کارگاه برای هم دما شدن آب کیسه ها با آب حوضچه ها آنها را درون حوضچه ها قرار می دهیم و بعد از گذشت نیم تا یک ساعت کیسه ها را پاره کرده و بچه ماهیان را رها می کنیم.

2- حمل توسط مخزن: برای این منظور به یک مخزن پلاستیکی یا فلزی که برای این منظور ساخته شده است نیاز داریم، قبل از آبگیری مخزن لازم است آن را ضد عفونی کنیم.این روش بیشتر برای حمل بچه ماهیان در مسیرهای طولانی به کار می رود. روش کار بدین صورت است که ابتدا لوله های سوراخ دارکه به کپسول اکسیژن مرتبط اند را درکف مخزن کار می گذاریم، سپس مخزن را با آب موجود در استخر پر می کنیم و شیر کپسول اکسیژن را نیز باز می گذاریم، بعد با توجه به ظرفیت مخزن بچه ماهی ها را درون آن می ریزیم. نکته قابل توجه در روش فوق این است که آب درون مخزن باید دارای چرخش باشد لذا برای این منظور از پمپ کوچکی بالای مخزن استفاده می شود.

نکته: برای حمل بچه ماهی ها به حوضچه 48ساعت قبل و 24ساعت بعد از حمل ونقل از غذادهی خودداری شود.

اثر مواد زاید ناشی از متابولیسم ماهی در حین حمل ونقل:

اثر این مواد بر روی ماهی به صورت خفه نمودن ماهی می باشد، آمونیاک،اوره،اسید اوریک،گازکربونیک و سایر مواد حاصله از متابولیسم می توانند بسیار مضر باشد.وقتی غلظت آمونیاک درآب افزایش یابد ماهی توانایی جذب اکسیژن را از دست می دهد، بدین صورت که وقتی غلظت آمونیاک به یک میلی گرم در لیتر برسد میزان اکسیژن خون به یک هفتم حالت طبیعی خودمی رسد و اگر میزان گازکربنیک به 15درصد افزایش یابد منجر به خفه شدن ماهی می شود. گازکربنیک از جمله عواملی است که در حین حمل و نقل محدودیت زیادی را ایجاد می کند.

عواملی که از افزایش مواد سمی حاصل از متاولیسم جلوگیری می کند:

الف: گرسنه نگهداشتن ماهی قبل از حمل ونقل: در مواقعی که ماهیان با غذای خشک تغذیه می شوندحداقل 36ساعت قبل از بارگیری و در مواردی که ماهی با گوشت و فرآورده های ماهی تغذیه می شود حداقل 48ساعت قبل از بارگیری نباید به آنها غذا داده شود.

ب: حمل و نقل ماهی در درجه حرارت کم: بهترین درجه حرارت برای حمل ونقل ماهی 8تا12 درجه است.

ج: تهویه آب ویا بکار بردن مواد خنثی کننده.

آماده سازی حوضچه ها قبل از ماهی دار کردن:

- اگر برای اولین بار از کانال ها استفاده می شود باید کلیه مصالح اضافی جمع آوری وکانال ها شستشو داده شوند.

- قبل از آبگیری کانال ها باید ضدعفونی گردند ، سپس اقدام به آب گیری می کنیم تا مواد ضدعفونی شسته و از محل دور شوند.

- قبل از آب گیری حتما ورودی ها و خروجی های استخرها کنترل شوند و از نسب توری در آنها اطمینان حاصل شود.

- 24 ساعت پس از آب گیری میتوان استخرها را ماهی دار نمود.

مراحل آماده سازی بچه ماهیان برای حمل و نقل:

الف: صید

صید بچه ماهیان در مراکز تکثیر به دلایل و منظورهایی از جمله تقاضا از طرف مزارع پرورشی، کاهش تراکم ،کنترل بهداشتی و 000 صورت می گیرد. صید بچه ماهیان نورس زمانی ایجام می شود که طول آنها به سه سانتیمتر رسیده و وزن زنده آنها در آخر هفته چهارم  به 300 میلی گرم برسد . برای صید بچه ماهیان ابتدا ارتفاع آب را کاهش می دهیم و در زمانی که آب استخر تا نیمه خالی شد صید با استفاده از تور پره ریز شروع می شود .

همواره باید مراقب بود که بچه ماهیان در زیر آب قرار بگیرند و پس از صید آنها را به مخازن مخصوص انتقال می دهیم. بچه ماهیان نورس قبل از نقل و انتقال و رهاسازی در استخر در حوضچه های موقت نگهداری می شوند تا عملیات شمارش و رقم بندی انجام گیرد .

بعد از تبدیل بچه ماهیان نورس به بچه ماهیان انگشت قد برای انتقال به استخرهای پرواری حمل می شوند ،این بچه ماهیان از طریق خروجی آب به حوضچه های ویژه صید که خارج از استخر قرار دارد انتقال می یابند ، این حوضچه ها به طور متناوب با تور پره کشی شده اند و ماهیان پس از صید رقم بندی می شوند.

پس از رقم بندی بچه ماهیان انگشت قد در اندازه های مختلف از طریق دریچه های مخصوص به مخازن 50لیتری برای حمل و نقل به حوضچه های موقت سپس استخرهای پرواربندی  منتقل می شوند .

ب: ضد عفونی بچه ماهیان قبل از انتقال

بچه ماهیان نورس و انگشت قد بعد از صید بطور موقت در حوضچه های توری نگهداری می شوند ،این توری ها در ابعاد 2متر در 80سانتیمتر وبا چشمه های ریز 2تا4 میلی متری بافته می شوند. ضدعفونی کردن بچه ماهیان در سلامت و کاهش تلفات در دئران پرورش بسیار مؤثراست .

ضدعفونی کردن بچه ماهیان نورس:

محلول 2تا3 درصد نمک طعام را از طریق حل کردن 1تا5/1 کیلو گرم نمک در 50لیتر آب آماده می کنند سپس بچه ماهیان را بمدت 30تا40 ثانیه در محلول فوق قرار می دهند تا بخوبی ضدعفونی شوند و بعد از آن بچه ماهیان را در اب تمیز قرار می دهند .

در استخرهای خاکی دارای ماهی استفاده از روشی که به طور کامل بتواند باعث پاک شدن استخر شود امکان پذیر نیست. توری های دریچه خروجی باید تمیزو عاری از فضولات باشد ، ماهیان مرده باید هرچه سریعتر جمع آوری شوند تا موجب فساد آب نگردند.

استخرهای بدون ماهی را میتوان براحتی ضدعفونی کرد ، بدین صورت که آب استخرها تخلیه گشته و لجن آن با مکنده از محل خارج می گردد ،سپس استخرها را به حال خود می گذاریم تا خشک گردند و پس از آن کف را با محلول آهک ضدعفونی می کنند. در شرایطی که نتوان رسوبات را خارج کرد باید اقدام به شخم زدن استخر نمود تا عمل تهویه با خارج شدن گازهای تخمیری انجام شود و بعد اقدام به آهک پاشی کرد سپس کف استخر با غلطک بخوبی کوبیده شود ، چون اگر کف خوب محکم نباشد بصورت باتلاقی در می آید و در هنگام غذا دادن با متلاطم شدن آب گل و لای موجود در آب حل میشود .

لازم به ذکر است که برای ضدعفونی کردن استخرهای کوچک بدون خالی کردن آب میتوان از محلول غلیظ شده پرمنگنات پتاسیم استفاده کرد

این امر بطور کلی بر اساس مقدار اکسیژن محلول در آب و همچنین مقدار آب ورودی صورت می گیرد ، در این استخرها نمیتوان بصورت متراکم ماهی پرورش داد و باید بصورت نیمه متراکم باشد چون زمان ماندگاری آب زیاد و سرعت جریان آن هم کند است، همچنین این مسئله باعث می شود که فضولات و پسمانده های غذایی در طول دوره در استخر باقی بمانند .

بطور کلی تراکمی که در استخرهای خاکی در نظر می گیرند باید برای بچه ماهی هایی باشد که بالای 5گرم وزن داشته باشندکه به ازای هر متر مربع 8 کیلو گرم ماهی بازاری در نظر گرفت.

نکات مورد توجه در انتخاب بچه ماهیان سالم برای پرورش:

1- به اشتهای آنها باید توجه داشت ، برای مشاهده این مورد در داخل حوضچه ظرف قرمز رنگی را که معمولا با آن غذا دهی می شود همراه داشته باشیم تا بچه ماهیان با دیدن آن تحریک شوند البته این عمل باید در ساعات غذادهی انجام شود .

2- بچه ماهیان سالم همیشه بطئر منظم در خلاف جهت آب قرار می گیرند ولی ناسالم ها بصورت پراکنده در کنار دیواره ها دیده می شوند .

3-  رنگ بچه ماهیان سالم روشن و دارای درخشندگی است ولی ناسالم ها دارای رنگ پریدگی هستند ، البته این مورد باید در شرایط نور طبیعی انجام شود چون بدلیل تاریک بودن فضا بچه ماهیان رنگ بدن خود را به حالت استتار با محیط هماهنگ می کنند .

4- باله ها و سطح بدن بچه ماهیان باید فاقد خوردگی باشد و همچنین بر روی بدن لکه های سفید و آلودگی قارچی دیده نشود .

5- تعدادی از بچه ماهیان را بصورت تصادفی صید نموده ، برانشها و آبشش های دو طرف را مورد بررسی قرار می دهند، در وجود ماده لزج موکوسی یا رنگ زرد از انتخاب آنها خوداری می گردد زیرا آبشش های بچه ماهیان سالم دارای رنگ قرمز و فاقد مواد موکوسی می باشد